ĞARÎBÜ'l-KUR'ÂN          

Kur'ân-ı Kerîm'deki garîb lafızların tefsirini konu alan ilim dalı ve bu dalda yazılan eserlerin ortak adı.

Hz. Peygamber'in, "Kur'an'ın garîblerini araştırınız" dediği rivayet edil­mi ve Kur'ân-ı Kerîm'in garîblerini bilmeyenlerin Allah'ın kelâ­mını tefsir etmekten sakınmaları isten­miştir. Bundan dolayı garîbü'l-Kur'ân tefsir ilminde önemli bir yer işgal etmiş ve II. (VIII.) yüzyıldan itibaren Kur'an ilim­leri arasında müstakil bir disiplin halini almıştır.

İslâm'ın ilk dö­nemlerinde bazı sahâbiler Kur'an'da mâ­nasına nüfuz edemedikleri kelimelerin bulunduğunu söylemişlerdir. Nitekim Hz. Ömer, Abese süresindeki (80/31) "ebben" kelimesinin anlamını bilmediğini ifade etmişti. İbn Abbâs da altı âyette geçen "fâtır" kelimesinin mânasını, iki Arap köylüsünün bir kuyu başında tartışırken bu kelimeyi kullan­maları sayesinde öğrendiğini belirti. Yine İbn Abbas "gıslîn” "hanânen" "ey­vah" ve "rakim" dışındaki bütün Kur'an kelimele­rini bildiğini söylemiştir.

KONU İLE İLGİLİ LİTERATÜR

Ebû Ubeyd Kasım b. Sellâm, Ğarîbü'l-Kur'ân

İbn Sellâm el-Cumahî, Ğarîbü'l-Kur'ân

İbnü's-Sikkît, Ğarîbü'l-Kur'ân

İbn Kutluboğa, Ğarîbü'l-Kur'ân

Abdullah b. Yahya el-Yezîdî'nin Ğaribü'l-Kur'ân ve Tefsîruhû

Yahya b. Ziyâd el-Ferrâ, Me'âni'l-Kurân

Ahfeş el-Evsat, Me'âni'l-Kurân

Zeccâc, Me'âni'l-Kurân

Ma'mer b. Müsennâ'nın Mecâzü'l-Kur'ân'ı

İbn Kuteyb, İbnü'l-Mülakkin, Fahreddin et-Turayhî ve Mahmûd İbrahim'in Tefsîru garibi'l-Kur’an'ları

Muhammed b. Uzeyz es-Sicistânî'nin Nüzhetü'l-kulûb

Ahmed b. Mu­hammed el-Herevî'nin el-Ğarîbeyn fi'l-Kur’ân ve'l-hadîs

Mekkî b. Ebû Tâlib'in el-Umde fî ğarîbi'l-Kur'ân

Râgıb el-İsfahâ-nî'nin el-Müfredât fî ğarîbi'l-Kur'ân

Ebü'l-Ferec İbnü'l-Cevzî'nin el-Erîb bimâ fi'l-Kur'ân mine'l-ğarîb

Muhammed b. Ebû Bekir er-Râzî'nin Ravzatü'l-fesâha fî ğarîbi'l-Kur'ân

İbnü'l-Müneyyir'in et-Teysîrü'l-'acîb fî tefsîri'l-ğarîb

Ebû Hayyân el-Endelüsî'nin Tuhfetü'l-erîb bi­mâ fî'l-Kur'ân mine'l-ğarîb

Ahmed b. Yusuf es-Semîn'in Umdetü'l-huffâz fî tef­siri eşrefi'l-elfâz

İbnü'l-Hâim'in et-Tibyân fî tefsiri ğarîbi'l-Kurân

Süyûtî’nin Müfhimâtü'l-akrân fî mübhemâti'l-Kur'ân

Hasaneyn Muhammed Mahlûf'un Kelimâtü'l-Kur’ân Tefsir ve Beyân

Muhammed Şahin Muhaysin ile Şa'bân Muhammed İsmail'in el-Hâdî ilâ tefsiri ğaribi'l-Kur'ân

Hamdi Ubeyd ed-Dımaşkî'nin el-Kur’ânü'l-Kerîm ve tefsîru ğarîbihî