مشارق الأنوار على صحاح الآثار

Meşariku'l-Envar

Kadı İyaz(ö. 544/1149)

Meşâriķu’l-Envâr alâ Sıhahi'l-Asar. Buhârî ve Müslim’in el-Câmiu’s-Sahih’leri ile Mâlik’in el-Muvatta'sında geçen garîb kelimeleri açıklamak ve hatalı yazılan kelimeleri düzeltmek maksadıyla alfabetik olarak düzenlenen eser Kadî İyâz’ın hadis ilmindeki otoritesinin bir göstergesi sayılabilir. Her harfin sonunda ayrıca, o harfle ilgili olarak bu üç eserde bulunup okunuşunda güçlük çekilen yer ve şahıs isimleriyle, lakaplar, künyeler ve nisbeler hakkında açıklamalar yapılmış, eserin sonunda anılan üç kitaptaki hadislerin sened ve metinlerinde meydana gelen tashîf ve tahrifler, i‘rab hataları üzerinde durulmuştur.

Meşâriķu’l-envâr’ın İbn Kurkūl tarafından Metâliu’l-Envâr adıyla ihtisar edildiği (Keşfü’ž-žunûn, II, 1715) veya Metaliu’l-envâr’ın Meşâriķu’l-envâr tarzında ve ondan faydalanılarak telif edildiği kaydedilmektedir. Çeşitli baskıları yapılan eseri (I-II, Fas 1328; I-II, Kahire 1332; I-II, Tunus 1333) son olarak Ahmed Yeken el-Bel‘amşî Rabat’ta neşretmiştir (I-II, 1403/1982).

PDF İndir:  1. Cild ve 2.Cild

Meşâriķu’l-envâr ile ilgili çalışmalar

Menhecu'l-Kâdî İyaz fi'd-dabti ve ihtilafi'r-rivayat min hilali kitabihi Meşariku'l-Envar, Muhyiddin Muhammed Avvame, Daru'l-Yüsr

Zabtu'l-hadis fi kitabi Meşariki'l-Envar ala sıhahi'l-asâr lil-Kâdî İyaz, Ali Mesudân, Yüksek Lisans Tezi, Camiatu el-Hac Hıdır, Batna, 2014