İBN EBİ HATİM ER-RAZÎ(327)

Adı: Abdurrahmân bin Muhammed bin İdrîs er-Râzî

Künyesi: Ebû Muhammed

Babası Ebu Hatim’den dolayı "İbn Ebî Hâtim" diye meşhûr olmuştur.

Vefatı: 327

240 (m. 854) senesinde Rey’de doğdu. Dinî ilimleri babasından öğrendi. Çocukluğunda babası ile birlikte ve daha sonra da kendi başına birçok seyahatler yaptı. Hicaz, Şam, Mısır, Irak, Cibâl, İsfehân, Cezîre taraflarını ziyâret ederek, orada bulunan âlimlerle sohbet etti, onlardan çeşitli ilimler aldı. 327 (m. 938) senesi Muharrem ayında Rey şehrinde vefât etti. Vefâtında 90 yaşını geçmişti.

İbn-i Ebî Hatim, tefsîr ve hadîs ilimlerinde büyük bir âlimdi. Babası da yüksek bir âlim olup, bu ilimleri önce babasından öğrendi. Sonra onunla birlikte birçok âlimden ilim aldı. İlim öğrenmek için çok yer dolaştı. Gezdiği yerlerde çok âlimle karşılaştı.

Hocaları: Ebû Zür'a, İbn-i Vâre Hasen bin Arefe, Ebû Sa'îd el-Eşec, Yûnus bin Abdüla'lâ, Ali bin Münzir et-Tarikî, Ahmed bin Sinan el-Kattân, Muhammed bin İsmâîl el-Ahmesî, Haccâc bin Şâ'ir, Muhammed bin Hassan el-Ezrak, Muhammed bin Abdülmelik ve daha pekçok âlimden ilim öğrendi, rivâyette bulundu.

Öğrencileri: Ebû Şeyh İbni Hibbân, Yûsuf-ı Meyâncî, Ali bin Müdrik, Ebû Ahmed el-Hâkim, Ahmed bin Muhammed el-Basîr, Abdullah bin Muhammed bin Esed, Muhammed bin Yezdan'ın iki oğlu İbrâhîm ve Ahmed, İbrâhîm bin Muhammed Nasrabâdî, Ali bin Muhammed ve daha birçok âlim, ilim aldılar ve rivâyette bulundular.

ESERLERİ

Yazdığı eserlerin başlıcaları şunlardır:

Kitâbu’t-Tefsîr

Kitâbü’l-Cerh ve't-Ta'dîl

Kitâbü’r-reddi alel-Cehmiyye

Kitâbü’l-İleli'l-Hadîs

Kitâbü menâkıb-iş-Şâfiiyye

Kitâbü fezâil-i Ahmed bin Hanbel

Kitâbü’l-künâ

Kitâbü’l-fevâidi’l-Kebîr

Kitâbü fevâidi'r-Râziyyîn

Kitâbü takdimeti'l-Cerh ve't-ta'dîl

Kitâbü’l-Müsned

Kitâbü’l-merâsî

Kitâbü’z-zühd.

İBN EBİ HATİM'E DAİR ÇALIŞMALAR

TEZLER

İbn Ebi Hatim ve İlelül-Hadis adlı eseri, Halit Boz, Danışman; İbrahim Bayraktar, Atatürk Üniversitesi 1997, Y.Lisans, 101 s.

İsnad verileri çerçevesinde erken dönem tefsir faaliyetleri-İbn Ebi Hatim (ö.327/939) tefsiri örneğinde bir literatür incelemesi, Mehmet Akif Koç, Danışma; Salih Akdemir, Ankara Üniversitesi 2001, Doktora, 181 s.

İbn Ebî Hâtim er-Râzî’nin “İlelü’l-hadis” adlı eserinde vasledilmekle illetli saydığı mürsel rivâyetler, Rahile Yılmaz, Danışman: Emin Aşıkkutlu, Marmara Üniversitesi, Yüksek Lisans 2008, 252 s.

Menhecu’l-İmam İbn Ebi Hatim er-Razî fi’l-Cerh ve’t-Ta’dil min hilali kitabi’l-Cerh ve’t-Tadil(منهج الإمام ابن أبي حاتم الرازي في الجرح و التعديل), Ahmed Zeki, Danışman: Hasan İlmî(حسن العلمي). İbn Tufeyl Ünv. Fas, 2010.

MAKALELER

İbn Ebi Hâtim ve Tefsiri, Cerrahoğlu, İsmail, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1970, cilt: XVIII, sayı: , s. 35-45. İNDİR

İbn Ebî Hâtim (v. 327/938) ve “el-Cerh ve’t-Ta’dîl”indeki Metodu, Keskin, Yusuf Ziya, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2001, cilt: VII, sayı: 1, s. 5-29. İNDİR

Metin Tenkidi Açısından İlel Eserleri: İbn Ebî Hâtim’in İlel Adlı Eseri Özelinde, Düzenli, Muhittin, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010, sayı: 29, s. 225-250. İNDİR