حلية الأولياء وطبقات الأصفياء

Hilyetu’l-Evliya ve Tabakatu’l-Asfiya

Ebu Nuaym el-Isfahani (430/1038)

 Zahid ve mutasavvıflara mahsus tabakat kitapları arasında da sayılabilecek olan bu eser içlerinde cennetle müjdelenen on sahabenin de bulunduğu 46 sahabeyi tanıttıktan sonra Suffe Ehli için açtığı özel bölümde 86 sahabinin biyografisini verir. Hanım sahabilerden de 29 kişinin biyografisini kaydetmektedir. Tabiinden 130 ve tebei tabiinden 400 kadar kişiyi anlattıktan sonra Şam bölgesinden bazı mutasavvıfların isimlerini vermektedir.

Nispeten erken dönemlere ait bir tabakat kitabı olması büyük ilgi görmekle birlikte, müellifinin bir çok hataları ve eksiklikleri nedeniyle eleştirilere de uğramıştır. Eser üzerine yapılan bir çok çalışmadan en mühimi hiç şüphesiz ki Ebu’-Ferec İbnu’l-Cevzi’nin Sıfatü’s-Safve isimli muhtasarıdır. Bu çalışmada Hilye özetlenmiş, ikmal ve ilavelerde bulunulmuş ve eksiklikleri ortaya konularak eleştirilmiştir. Hilyetu’l-Evliya genellikle:

1-Hz. Peygamberin biyografisinin alınmamış olması

2-Uydurma rivayetleri uydurma olduklarına dikkat çekmeksizin zikretmesi

3-Biyografisi verilen kişiden nakledilmiştir iddia ve gerekçesiyle yakışıksız bir çok rivayete yer verilmesi

4-Çok önemli bazı alim ve raviler zikredilmezken önemsiz bir çok şahsa yer verilmiş olması

5-Pek çok tekrarın bulunması

6-Haberleri ilgili şahısların biyografilerinde değilde ilgisiz bazı yerlerde vermek gibi tasnif hataları

7-Biyografi eseri olduğu unutulmuşçasına hadis rivayetlerinin çok verilmiş olması

8-Hanım alim, zahid ve ravilerin biyografilerine çok az yer verilmiş olması ve nihayet

9-Lüzumsuz yere sözü uzatması açılarından eleştirilmiştir .

Her halukarda kıymetli bir kaynak durumunda olan bu eser biyografilerin yanında sahih, zayıf ve uydurma ve diğer türlerden 5000 kadar rivayeti de muhtevidir. Eserin birkaç baskısı bulunmaktadır. Bunlardan biri on cilt olan Beyrut-1980 neşridir. Kitaptaki hadisler Abdulaziz b. Muhammed b. Sıddik tarafından el-Buğye fi Tertipi Ehadisi’l-Hilye adıyla neşnedilmiştir, Beyrut-ts.